Aandacht voor erfgoed in Rijssen – Holten
Erfgoed is belangrijk voor onze omgeving
Erfgoed is een waardevol onderdeel van onze samenleving. Het helpt u uw woonomgeving te herkennen en versterkt het gevoel van verbondenheid. Door het verleden beter te begrijpen, kunnen we ook betere keuzes maken voor nu en later. Erfgoed raakt thema’s zoals landbouw, natuur, landschap en klimaat.
Erfgoed verbindt mensen
Erfgoed vertelt het gezamenlijke verhaal van een plek. Zonder aandacht en zorg voor erfgoed verdwijnt het unieke karakter van onze omgeving. Rijssen en Holten hebben een rijke geschiedenis die teruggaat tot de 8e of 9e eeuw. Die geschiedenis willen wij graag doorgeven aan de volgende generaties.
Erfgoed leeft in Rijssen-Holten
Erfgoed maakt onze gemeente aantrekkelijk voor toeristen. Zij komen voor het bijzondere landschap en de karakteristieke gebouwen. Erfgoed is ook leerzaam. Samen met scholen zorgen erfgoedinstellingen ervoor dat jongeren leren over het verleden.
Vrijwilligers maken erfgoed mogelijk
Veel inwoners zetten zich in voor erfgoed. Dankzij hun inzet kunnen we erfgoed bewaren, ontwikkelen en waarderen. Denk aan musea, stichtingen, vrijwilligers en andere betrokken inwoners.
Meer lezen over erfgoedbeleid?
Wilt u meer weten over ons erfgoedbeleid? Lees dan de erfgoednota of kijk op de pagina Erfgoedbeleid.
Rijssen is, net als veel andere dorpen en steden, ontstaan op een kruispunt van wegen over land en water. De eerste nederzetting lag iets noordelijker dan de huidige brug over de Regge, in de buurt van de ijsbaan. Daar kon men vroeger de Regge oversteken op een ondiepe plek in het water.
De eerste bewoners van Holten vestigden zich tussen de Holterberg, de Beuseberg en de Zuurberg. In dit gebied waren veel bossen, heide, water en moerassige grond (veen). Op de Borkeld was ook leem aanwezig, dat mensen goed konden gebruiken. De zuidhelling van het gebied was heel geschikt voor landbouw. Hier werd stap voor stap de “enk” aangelegd, zoals we die nu nog kennen.
In die tijd bestond Holten waarschijnlijk uit een paar losse boerderijen. Pas in de 14e eeuw groeide het uit tot een echt dorp.
In 2023 is het nieuwe ruimtelijk erfgoedbeleid van de gemeente Rijssen-Holten vastgesteld. Dit heet de Herijking ruimtelijk Erfgoedbeleid Rijssen–Holten (pdf, 29,2 MB).
De gemeente wil dat erfgoed een zichtbaar en waardevol onderdeel blijft van de samenleving. Erfgoed kan mensen helpen zich verbonden te voelen met hun gemeente, stad, dorp, straat of het landschap.
Daarom wil de gemeente erfgoed goed behouden. Waar mogelijk wordt erfgoed meegenomen in plannen voor nieuwe gebieden. Ook wil de gemeente dat meer mensen erfgoed kunnen ervaren en ervan genieten.
Voor meer informatie, zie Erfgoedbeleid.
Sommige stedenbouwkundige en landschappelijke structuren kunnen ook als erfgoed worden gezien. Denk bijvoorbeeld aan opvallende straten en oude kerkenpaden in het centrum van Rijssen, het gebied met de leemkuilen net buiten Rijssen, en aan de Zunasche Wal en holle wegen in Holten.
In de Structuurvisie Centrum Rijssen 2025 en het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) van de gemeente worden deze structuren al kort genoemd.
Met de nieuwe erfgoedverordening kunnen deze bijzondere plekken in de toekomst beter worden beschermd. Zo voorkomen we dat ze beschadigd raken of verdwijnen. Elementen zoals kerkenpaden, wallen, leemkuilen en holle wegen horen bij het unieke karakter van onze gemeente. Ze dragen bij aan een aantrekkelijke leefomgeving voor inwoners, maar ook voor recreanten en toeristen.
Landschappelijke structuren
Het landschap boven het maaiveld, samen met gebouwen, bepaalt voor een groot deel hoe onze gemeente eruitziet en aanvoelt. Dit landschap is dus belangrijk voor onze identiteit. Als gemeente kijken we hoe we kunnen bijdragen aan het behoud van bijzondere landschapselementen als cultureel erfgoed.
Meer weten over hoe het landschap hier is ontstaan? Martijn Horst van Landschap Overijssel maakte een landschapsbiografie (pdf, 9,4 Mb). Daarin zie en leest u hoe het gebied zich sinds de laatste ijstijd heeft ontwikkeld.
In de gemeente Rijssen-Holten zijn twee archeologische rijksmonumenten. Beide liggen in Holten: een grafheuvel en de overblijfselen van Kasteel De Waerdenborch.
De gemeente heeft in 2010 een Archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart gemaakt. Deze kaart is te vinden in het bestemmingsplan van het gebied.
Op de kaart staan zowel bekende als verwachte archeologische waarden. Het grondgebied is verdeeld in zones. Zo is in één oogopslag te zien waar de kans op archeologische resten in de bodem het grootst is.
De beleidsadvieskaart helpt bij het plannen van toekomstige bouwlocaties. Zo kan archeologisch erfgoed beter worden beschermd. De kaart laat ook zien in welke gebieden archeologisch onderzoek nodig is voordat een vergunning wordt afgegeven voor werkzaamheden die de bodem kunnen verstoren.
De kaart bekijken?
U kunt de kaart opvragen bij Jan Danker via j.danker@rijssen-holten.nl.
Wat moet ik doen als ik iets archeologisch vind?
Een archeologische vondst kan bijvoorbeeld een oude munt of vaas zijn, gevonden in de grond of het water, bijvoorbeeld bij het graven van een bouwput.
Als u iets archeologisch vindt, moet u dit melden bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. U kunt dit digitaal doen via hun website.
Voor het opgraven van archeologische voorwerpen met een metaaldetector heeft u een certificaat nodig